ویشکا آسایش بازیگری است که بعد از چهار سال دوری از فضای سینما با حضور در فیلم سینمایی «ورود آقایان ممنوع» به کارگردانی رامبد جوان توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر را از بیست‌ونهمین جشنواره فیلم فجر دریافت کند. او در‌ این فیلم دو نقش متفاوت را تجربه می‌کند؛ در نیمه اول فیلم مدیر منضبط دبیرستانی است که به جز رفتن بچه‌هایش به المپیاد دغدغه دیگری ندارد اما در نیمه دوم فیلم به یکباره نقشی را‌ایفا می‌کند که به شخصیت خودش نزدیک‌تر است، به گفته آسایش‌، این تغییر و تحول به واسطه سکانسی صورت می‌گیرد که در نسخه‌ای که در جشنواره فیلم فجر پخش شد هرگز به نمایش در نیامد. این بازیگر طراحی صحنه و لباس خوانده و از ‌ اینکه در سینمای ما به قدر کافی به‌ این هنر توجه نمی‌شود دلگیر است. آسایش بازیگر، پرکاری محسوب نمی‌شود اما حضورش در فیلم‌ها و سریال‌هایی که بازی کرده، همواره پررنگ و موثر بوده است. یکی از روزهای پس از دریافت سیمرغ با ویشکا آسایش در منزل شخصی‌اش که با سلیقه هنری او تزیین شده بود به گپی نشستیم که در پی می‌آید:

چرا در یک برهه‌ای از زمان ویشکا آسایش حضور پررنگی در سینما و تلویزیون دارد و به یکباره هنر خالی از حضورش می‌شود؟
من چهار سال به دو دلیل کار سینمایی نکردم: یکی‌ اینکه بچه‌دار شدم و دیگر‌ اینکه نقش‌هایی که بعد از «قطام» به من پیشنهاد می‌شد هیچ جذابیتی نداشت و تقریبا همه نقش‌هایی که به من پیشنهاد می‌شد کلیشه و تکراری بود به همین دلیل‌ترجیح دادم کم‌کار باشم تا ‌ اینکه ۲۰ نقش شکل هم‌کار کنم.
البته ‌ این نقص در کلیت تلویزیون و سینمای ما وجود دارد که بازیگر به محض ‌ اینکه در نقشی موفق عمل می‌کند دیگر همان نقش‌ها برایش حتی نوشته می‌شود. ‌ این مساله به تکراری بودن کلیت سوژه‌ها بر می‌گردد؟
هم به تکراری بودن برمی‌گردد هم‌ اینکه اصلا کارگردان‌ها و نویسنده‌ها به‌ این مساله دقت نمی‌کنند که بازیگر باید بتواند نقش‌های مختلف را بازی کند و به صرف ‌ اینکه یک نقش را خوب کار کرد نباید رل‌های تکراری به او پیشنهاد شود، متاسفانه سناریوی خوب کم‌تر نوشته می‌شود. «ورود آقایان ممنوع» بدون اغراق از معدود سناریوهایی بود که به درستی نوشته شده و نقش زن داستان بسیار خوب و قوی پرداخت شده است.
یادم می‌آید کاندیداهای دیگری برای حضور در ‌ این نقش وجود داشتند و به یکباره تصمیم گرفتند که با شما کار کنند؟
بله، گویا کاندیدا زیاد داشتند بسیار جالب وارد‌ این پروژه شدم. قبل از حضور در‌ این کار به عنوان طراح صحنه و لباس در کار کاظم راست گفتار مشغول‌کار بودم که بهاره رهنما به عنوان بازیگر برای تست آمد، آنجا همدیگر را دیدیم و بهاره به من گفت پیمان برای یک پروژه دنبال تو می‌گردد. همان موقع به پیمان زنگ زد و من به دفتر خانم حکمت رفتم که جلسه‌ای با حضور رامبد، پیمان و آقای خرقه‌پوش صورت پذیرفت و در آن فاصله که رامبد داستان را در پنج دقیقه برایم تعریف کرد شیفته نقش شدم و تصمیم گرفتم بازی کنم. جالب است بدانید همه چیز بسیار سریع صورت گرفت و ما وارد کار شدیم.
اگر بخواهم درباره نقشتان در‌ این فیلم حرف بزنم باید بگویم‌ این کاراکتر به دو بخش تقسیم می‌شود؛ در یک بخش با مدیر منضبطی روبه‌رو هستم که هرگز قصد عوض شدن ندارد و وجوه دیگری از‌ این پرسوناژ را می‌بینیم که به یکباره تغییر چشمگیری چه به لحاظ ظاهری و چه حسی پیدا می‌کند و تماشاگر به‌ این واسطه جا می‌خورد، به نظر شما‌ این تغییر غیرواقعی جلوه نمی‌کند یا‌ این کاراکتر به واسطه طنزی که در آن نهفته است کاریکاتوری است؟
در‌ این باره باید به یک نکته بسیار مهم توجه کنیم؛ یک سکانس خوب در‌ این فیلم وجود دارد که کاملا تغییر خانم دارابی را توضیح می‌دهد؛ در ماشین خانم دارابی طی صحبت‌هایش با جبلی عصبانی می‌شود و جبلی به او می‌گوید بگذار برایت جوکی تعریف کنم تا بخندی و خانم دارابی عصبانی‌تر می‌شود و می‌گوید من تا حالا در زندگی‌ام نخندیدم و سعی نکن مرا بخندانی، بعد محکم روی داشبورت می‌زند و ‌ایربگ ماشین توی صورت جبلی می‌ترکه و‌ این اتفاق یک شوک به خانم دارابی می‌دهد و به واسطه عضلات صورتش می‌خندند و آنقدر زیاد می‌خندد که دیگر نمی‌تواند جلوی خودش را بگیرد و به سکسه می‌افتد و یک صحنه را شاهد هستیم که جبلی در حال رانندگی است اما خانم مدیر کماکان در حال خندیدن است ولی متاسفانه ما‌ این سکانس را نداشتیم و‌ این شائبه برای مخاطب به وجود می‌آید که چرا به یکباره ‌ این کاراکتر تغییر می‌کند.
چرا ‌ این سکانس از فیلم حذف شده است؟
به دلیل ‌ اینکه به لحاظ افکت قسمتی که ‌ایربگ می‌ترکد خوب از آب در نیامده است، صحبت شده دوباره‌ این صحنه را فیلمبرداری کنند و واقعا حیف است. پیمان قاسم‌خانی روی نکات ریز خیلی حساسیت دارد و به یکباره ‌ این تغییر در کاراکتر غیرمنطقی جلوه می‌کند.
با توجه به دوری چند ساله شما از سینما و خاص بودن نقش و دوری از کاراکتر خود شما‌ این نگرانی را نداشتید که نتوانید خانم دارابی را به‌ این خوبی بازی کنید؟
بسیار نگران بودم با توجه به تمام حرف‌هایی که وجود داشت و می‌گفتند خیلی‌ها معتقدند که نمی‌توانی‌ این نقش را در بیاوری، اما قبل از کار بسیار تمرین کردیم، با رامبد و پیمان درباره ‌ایده‌هایمان صحبت کردیم، حتی یادم می‌آید یکی از دوستان پیشنهاد کرد که من صدایم را کلفت کنم اما رامبد مخالفت کرد. به هر حال درباره‌ این کاراکتر خیلی فکر کردیم و شخصیتش را کاملا شناختم.‌ این مدیر کسی است که مثل یک سرباز زندگی می‌کند، زندگی را برای خودش سخت می‌گیرد.
اصول‌مند است؟
بله کاملا، آرایش نمی‌کند نه به دلیل ‌ اینکه دوست ندارد به دلیل ‌ اینکه اصلا به‌ این مساله فکر نمی‌کند و برایش اهمیت ندارد. ‌این کاراکتر حتی خودش را هم در آینه نمی‌بیند. به هر حال وقتی ‌ این کاراکتر را به خوبی شناختم درک کردم که حتی خشکی ‌ این زن از چه نوعی است.
به نظرم مدتی که از سینما دور بودید ‌ این فضا را برایتان به وجود آورد که بتوانید با دقت بیشتری نقش‌هایی که به شما پیشنهاد می‌شود را واکاوی کنید. متاسفانه در حال حاضر بازیگران ما در آن واحد چند نقش بی‌ربط را در چند کار مختلف کار می‌کنند و وقتی را که لازم است برای کارشان نمی‌گذارند؟
کاملا درست است، البته من هرگز چند کار را همزمان انجام ندادم. با‌ اینکه من طراح صحنه هستم هیچ وقت قبول نکردم در یک فیلم هم طراحی صحنه را انجام دهم و هم بازی کنم زیرا معتقدم باید روی یک مقوله تمرکز کرد.
در «هشت پا» داوودنژاد هم طراح صحنه بودید و هم بازیگر؟
بله‌، این تنها استثنای کار من است و آن هم به‌ این دلیل بود که من اصلا از ابتدا قرار نبود طراح صحنه باشم اما طراح ما دچار مشکلی شد و نتوانست ادامه دهد و آقای داوودنژاد از من خواستند و من هم همکاری لازم را با گروه در‌ این زمینه کردم. اما با‌ اینکه در یک پروژه چند کار را با هم انجام دهم مخالف هستم. هرگز دغدغه ستاره شدن نداشتم و همواره به کیفیت کارم فکر کرده‌ام. «ورودآقایان ممنوع» را چهار بار دیدم و دوست دارم باز هم ببینم و از دیدنش لذت می‌برم زیرا همه اجزای فیلم خوب است. تنها خوب بازی کردن بازیگر مهم نیست، مهم‌ این است که یک گروه خوب وجود داشته باشد.
چطور شد که به سیمرغ رسیدید؟
باور کنید هنوز هم در شوک هستم، دقیقا مانند بچه‌هایی بودم که بهشان می‌گویند‌ این کار را نمی‌توانی انجام دهی و آنها همه تلاششان را برای‌ این که آن کار مورد نظر را به نحو احسن انجام دهند به کار می‌گیرند. به دلیل‌ اینکه من از اول دیدم که آدم‌ها شک دارند و نگران هستند نتوانم نقش را در بیاورم، سعی کردم ثابت کنم عدم حضور من به مدت چهار سال دلیل بر‌ این نمی‌شود که نتوانم دیگر کارم را درست انجام دهم.
به نظر من یکی از محاسن بازیگری شما‌ این است که مانند بسیاری از بازیگران دیگر اسیر تغییر میمیک نیستید؟
بله تغییرات میمیک برای من مهم نیست و تمام مدت در فیلمبرداری به‌ این مسایل توجه نمی‌کنم، بازی‌ام را می‌کنم، یک نکته جالب در این فیلم هم دقیقا همین بود که گفتند تو به واسطه گریم باید زشت شوی که من خیلی هم استقبال کردم به خاطر متفاوت بودن‌ این گریم و نقش. وقتی درگیر خودت و نگران میمیک صورتت نباشی کارت را به خوبی انجام می‌دهی، وقتی با وجودت بازی کنی در چشمانت هم معلوم است وقتی ادا در می‌آوری تماشاگر با هوش می‌فهمد و به‌ این واسطه پس زده می‌شوند، باید واقعی بازی کنی، وقتی در کافه با دوستت نشستی هرگز به گونه‌ای نمی‌نشینی که از نظر دیگران خوب به نظر بیایی. در بازی هم باید به همین شکل باشد وقتی به کارگردان اعتماد داشته باشی باید خودت را به او بسپاری و همه چیز درست پیش می‌رود. من به رامبد خیلی اعتماد داشتم و به همین خاطر خودم را به او سپردم و نتیجه کار خوب از آب درآمد.
«ورود آقایان ممنوع» اولین کار بلند سینمایی رامبد جوان است پس‌ این اعتمادی که شما می‌گویید از کجا می‌آید؟
ببینید من برایتان یک مثال زدم وقتی رامبد می‌گوید که من نمی‌خواهم صدایت را کلفت کنی‌ این مساله از سر دانش می‌آید. رامبد کارگردانی است که کارش را بلد است و می‌داند که دقیقا چه می‌خواهد و‌ این حسن بزرگی برای یک کارگردان محسوب می‌شود. بعضی وقت‌ها ما سر یک صحنه با هم به نتیجه می‌رسیدیم و رامبد می‌رفت خانه فردای آن روز می‌گفت، فکر کردم اگر‌ این گونه بگیریم حتما بهتر خواهد بود به کار فکر می‌کرد و به نظر من کارگردان بسیار مسلطی است. رامبد کار کمدی زیاد انجام داده است، بسیار شاد بود و در دورخوانی دقیقا مغلوب بود که رامبد می‌داند چه می‌خواهد.
با‌ اینکه در حال حاضر دیگر مدیری که‌ این همه خشک باشد وجود ندارد اما‌ این نقش غلو شده به نظر نمی‌رسد و به‌ این واسطه تماشاگر را پس نمی‌زند؟
ما واقعا خیلی زیاد تمرین کردیم و حتی خیلی هم حواسمان بود که به واسطه میمیک صورت و بالا دادن بیش از حد ابروها نقش غلو نشود، ببینید در عین‌ اینکه مدیر خشکی است اما خیلی زود هم گول می‌خورد و بچه‌ها از ضعف او مطلع هستند و‌ این کاراکتر را سوئیت می‌کند و اغراق نیست. یکی از دلایلی که‌ این نقش طبیعی شده است شناخت از کلیت‌ این کاراکتر است تعریفش کردیم و شخصیت را کالبد شکافی کردیم دقیقا حس کردیم که از کجا آمده است و هرگز‌ این نقش فقط حفظ کردن چند دیالوگ نبوده که با ژست جلوی دوربین گفته شود.
با توجه به‌ اینکه سینمای کمدی مدتی است به سمت لودگی رفته است پذیرفتن بازی در یک فیلم کمدی ریسک بالایی را می‌طلبد چگونه شما‌ این ریسک را پذیرفتید؟
من همیشه دوست داشتم فیلم‌های کمدی بازی کنم زیرا شوخی را می‌فهمم اما در‌ این پروژه به هر حال نام پیمان برای من بسیار مهم بود، پیمان یکی از بهترین طنزنویسان کشور است و وقتی برای من داستان را تعریف کردند سر و ته داشت و خالی از شوخی‌های کلامی لوس بود به معنای واقعی من با یک موقعیت کمدی روبه رو بودم واقعا تعجب کردم که چرا پیمان و رامبد کاندیدا نشدند.
مدتی که بازی نمی‌کردید کار طراحی صحنه انجام می‌دادید؟
یک کار تئاتر انجام دادم، کار آقای راست گفتار هم قبل از شروع بازی در فیلم رامبد را هم طراحی صحنه و لباسش را به عهده داشتم، در سینما از‌ این کار لذت نمی‌برم زیرا پیش تولید نمی‌شود و خانه‌ها را همان گونه که هست انتخاب می‌کنند و من‌ این گونه کار کردن را دوست ندارم باید به واسطه طراحی کاراکتر را در جریان تعامل با کارگردان دربیاوری. در «ورودآقایان ممنوع» آتوسا قلمفرسایی بسیار زحمت کشید تا‌ این مدرسه را با آن راهروها و کلاس‌ها درست کند.
طراحی صحنه چقدر به بازی بازیگر کمک می‌کند؟ طراحی که اصولا دیده نمی‌شود و در همین فیلم که مثال زدید آنقدر طراحی در موقعیت حل می‌شود که به چشم نمی‌آید؟
دقیقا باید طراحی حل شود و بازیگر به‌ این واسطه باور کند که الان در یک مدرسه است، طراحی صحنه در پیدا کردن شخصیتی که قرار است بازی کنی بسیار مهم است. طراحی صحنه به علت نبود بودجه و تایم کم متاسفانه خیلی در سینمای ما توجه نمی‌شود در حالی که می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در بازی بازیگران داشته باشد.
در حال حاضر مشغول به چه کاری هستید؟
در حال بازی در فیلم پیمان معادی هستم.
چطور به‌ این فاصله حاضر شدید دوبار فیلم بازی کنید؟
سناریو را دوست داشتم، از پیمان معادی هم زیاد تعریف شنیده بودم.
البته از بازیش دیگر؟ و‌ این چه ربطی به کارگردانی دارد یک بازیگر به صرف‌ اینکه بازیگر خوبی است، نمی‌تواند کارگردان خوبی هم باشد؟
بله، دقیقا ولی پیمان معادی نویسنده خوبی هم هست و من از نحوه برخوردش و سناریو خیلی خوشم آمد و تصمیم گرفتم در آن کار کنم.
اسم فیلم و بازیگران؟
برف روی کاج‌ها نام فیلم است. مهناز افشار، حسین پاکدل و…
دریافت سیمرغ چقدر در پیشنهاد کارهای بعدی تاثیر گذار خواهد بود؟
امیدوارم در جهت مثبت تاثیر بگذارد و بدانند که نقش‌های متفاوت را می‌توانم بازی کنم و دوباره نقش‌های کلیشه‌ای به من پیشنهاد نکنند.
حرف آخر؟
در «ورود آقایان ممنوع» ما یک تیم خوب و حرفه‌ای داشتیم اگر من سیمرغ گرفتم به دلیل گروه خوب و پارتنر بازی من و آقای عطاران بود. هیچ کس نمی‌خواست خودش را نشان دهد و همه برای کلیت فیلم تلاش می‌کردند.